Garanti Barter ve Uluslararası Barter Ticaret Modeli

Dünyada yaygın olarak kullanılan barter sistemini, Türkiye ticaretine yeni bir soluk getirmek amacıyla 2004 yılında kurulan Garanti Barter, faaliyetlerini uluslararası ticarete taşımak için harekete geçti. Türk Eximbank’ın talebi ile özel bir proje hazırlayan Garanti Barter Genel Müdür’ü Birbey Ergün’e göre proje, Türkiye ihracatı’na 10 milyar dolar katkı sağlayacak.

Öncelikli olarak Afrika ülkeleriyle barter yoluyla ticareti hayata geçirmeyi amaçlayan model için operasyon faaliyetlerini yönetmek üzere bir şirket kurulacak. Dünyada birçok ülkenin dış ticaret hacminin yüzde 5’inden fazlasını barter sistemi ile yürüttüğünü vurgulayan Birbey Ergün, “Farklı ülkelerin devlet kuruluşları ya da özel şirketleri tarafından, karşılıklı yapacakları, ithalat ve ihracat karşılığında ödemelerin para yerine emtia veya hizmetle yapılması, uluslararası barter sisteminin temelidir. Böylelikle, ülkelerin karşılıklı ticareti arttırılarak, finansman kolaylığı sağlanıyor. Türkiye’de henüz bu yönde bir ticaret söz konusu değil ve biz Değişim Merkezi çatısı altında, farklı devletlerle barter sistemiyle ticaret yapmak konusunda da öncü olmak istiyoruz.” diyerek, Türk Eximbank ve Ekonomi Bakanlığı ile ortak kurulacak yapının hayata geçirilmesinin, en büyük hedefleri olduğunu belirtti.

Uluslararası şirket kurulacak

Uluslararası barter sistemini hayata geçirmek için hükümete, Türk Eximbank’a ve yetkili kamu kurumlarına sunmuş oldukları projede ülkenin önde gelen, güçlü sanayi ve ticaret firmalarının ortaklığı ile kurulacak bir operasyon şirketi tarafından işlemlerin yürütüleceğini söyleyen Birbey Ergün, Eximbank’ın bu şirkete ortak olabileceğini ya da finansman desteği sağlayacağını ifade etti.

Öncelikli pazarlar, Afrika ve Orta Asya

Sistemi, “Büyük ithalatçıların, yeni kurulacak şirkete verecekleri, yurtdışından hali hazırda ithal ettikleri hammaddelerin küçük bir bölümü, alım garantilerini krediye çevirecek. Bu şekilde oluşacak finansman ile ticaretin geliştirilmesi amaçlanan ülkelere, sanayi ürün ihracatı ve müteahhitlik hizmeti ihraç edilebilecek. Karşılığında da ilgili ülkeden, maden ve doğal kaynak ithalatı yapılarak alacaklarımız tahsil edilecek.” sözleriyle açıklayan Ergün, barter ticareti için Türkiye’ye en uygun pazarların Afrika ve Orta Asya, en uygun ülkelerin ise, Gine ve Türkmenistan olduğunu sözlerine ekledi.

Dünyada Çin’in Afrika ile 200 milyar dolarlık aktif bir barter ticareti yaptığını söyleyen Birbey Ergün, “Çin, Gine’nin baraj, tren yolu, ekmek fabrikası gibi ihtiyaçlarının karşılığında maden, kütük, orman ve balık gibi ürünleri almayı ya da madenlerini işletmeyi planlıyor. Örneğin; 1500 dolar fiyatı olan bir ürünü de 900 dolardan almayı teklif ederek; kar etmeye çalışıyor. Çin, sadece Gine Cumhuriyeti’ne 20 yılda kullanılmak üzere, 20 milyar dolar proje kredi limiti açtı ve bunu gizli kapaklı yapıyor.” ifadeleri ile sistemin nasıl uygulanmakta olduğunu açıkladı.

Öncelikli pazarların ve ülkelerin belirlenmesine ilişkin görüşmelere değinen Birbey Ergün, hedeflerini “Hükümet ile görüştüğümüz karşılıklı ticaret konularını, Gine’ye giderek devletin en üst düzey yetkililerine de anlattık. Gine, dünyadaki en büyük demir cevherlerinden birine sahip olmasının yanı sıra, alüminyum ve boksit cevherleri de bulunmakta. Türkiye’de sadece bir grup, yılda 6 milyon ton demir ithal ediyor. Bu grubun, sadece yıllık 700 milyon dolar demir ithalatı var ve 10 yılda bu ithalat, 7 milyar dolar ediyor. Türkiye ise, ithalatı Brezilya ve Avustralya’dan yapıyor. Oysa ki, Gine’den yapma taahhüdü veren firmaları ortak bir Afrika yatırım holdingi çatısı altında buluşturabilir ve Türk Varlık Fonu, ithalatçılar ve biz, barter sektöründekiler, bu çatı altında toplanabiliriz. Bu önerimiz doğrultusunda kurulan şirket, Türkiye’deki demir- çelikçilerin ithalat satın alma taahhüdünü alsın, Türk Eximbank da bunu uluslararası piyasada paraya çevirsin.” şeklinde açıklarken, İran ile imzalanan milli para birimine dayanan ticaret anlaşmasının da barter işlemi yoluyla gerçekleşebileceğini vurguladı.